Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) havacılık yapısalları konusunda yakında dev bir muahedeye imza atabilir.
Boeing ve Airbus şirketlerine yolcu uçağı modülleri üreterek yaklaşık 1 milyar dolar ihracat geliri elde eden TUSAŞ, müşteri listesine Amerikan firması Boom Supersonic’i eklemenin eşiğinde bulunuyor.
Ses suratının 2,2 katı süratle gidecek yolcu uçağı yapmayı hedefleyen Colorado merkezli şirket, 22 Mart’ta birinci test uçuşunu gerçekleştiren XB-1 Overture’u seri üretime sokmaya hazırlanıyor.
Boom Supersonic CEO’su Blake Scholl, yolcu taşımak için geliştirilen ve ‘dünyanın rastgele bir noktasına en fazla 4 saatte varabilen’ uçağın 2026 itibariyle hazır olacağını ileri sürmüştü.
TUSAŞ’la temasa geçen Scholl, havacılık anlayışını kökten değiştirme potansiyeline sahip uçak için pazarlığa oturdu.
Süpersonik uçak gövdesinin büyük kısmının TUSAŞ’ta üretilmesi olasılıklar dahilinde.
DİJİTAL MÜHENDİSLİK BUNA İMKAN SAĞLADI
Boom Supersonic CEO’su Blake Scholl, mart ayında Amerikan CNN’e verdiği demeçte, ses suratını aşan yolcu uçağı projesinde 10 yılı tamamladıklarını ve 2024 sonuna dek 10-15 uçuş testi gerçekleştireceklerini söylemişti.
“Süpersonik bir jet inşa etmenin en sıkıntı kısmı, bu kadar şık ve kaygan bir şeyin inançlı bir biçimde kalkış ve iniş yapmasını sağlamaktır” diyen Scholl, süpersonik yolcu uçağı fikrinin tekrar gündeme gelmesinin temel nedenini ise ‘dijital mühendislik’ olarak açıklıyor.
Bugüne dek yalnızca iki tip süpersonik sivil uçak üretildi. Bunlar, Sovyet Tupolev Tu-144 ve İngiliz-Fransız ortak imali Concorde uçaklarıydı.
Concorde son uçuşunu Ekim 2003’te yaptı ve göklere veda etti. Ortadan geçen 21 yılda havacılık dalı süpersonik ve hipersonik süratte araç projeleriyle çalkalanıyor.
Boom Supersonic yöneticisi Scholl’a nazaran, Concorde günlerinden buyana havacılıkt gelişme kaydeden 3 ana öge şunlar oldu: Aerodinamik, materyaller ve itme kuvveti… 1960’larda Concorde üzere bir uçağı üretmek rüzgar tünellerinde hayli maliyetli testler gerektiriyordu.
Ancak artık tüm test süreci dijital ortamda yüzlerce defa yapılabiliyor.
DAHA SÜRATLİ UÇAK, DAHA AZ UÇAK DEMEK
Buna dikkat çeken ABD’li işadamı Blake Scholl, şunları söylüyor:
“Her yineleme milyonlarca dolara mâl olduğunda ve aylar sürdüğünde çok fazla tasarımı test edemezsiniz. Anck Boom şirketi, ürettiği uçağı aerodinamik tasarım hesaplamalarıyla ve akışkanlar dinamiği kullanarak mükemmelleştirdi. Bu da temelde bir dijital rüzgar tüneli…
Gerçek bir rüzgar tüneli testinin maliyetinin çok daha azına, simülasyonla gece boyunca yüzlerce tünel testine muadil testler gerçekleştirebiliyoruz.”
XB-1 uçağının neredeyse tamamı, sağlamlığı ve hafifliğiyle ön plana çıkan karbon fiber kompozit gereçten üretildi.
Ses suratının 2 kattan daha fazlasını (Mach 2,2) hedefleyen Scholl, “Uçakları daha süratli hale getirerek tüm maliyet ve etkiyi değerli ölçüde azaltabiliriz. Daha süratli uçaklarımız olsaydı bu kadar çok uçağa gereksinimimiz olmazdı. Zira birebir uçak ve mürettebatla daha fazla uçuş yapabilirdik” diyor.
Boom şirketi birinci etapta 1,7 Mach (saatte 2 bin 100 kilometre) süratle gidecek uçakta 60 ilâ 80 ortasında yolcu taşımayı planlıyor. Şirket daha şimdiden American Airlines, United Airlines ve Japan Airlines üzere müşterilerden 130’un üzerinde sipariş aldı.
Boom Supersonic, ‘Overture’ ismi verilen uçağı üretmek için Kuzey Carolina’da fabrika kurdu. Süpersonik yolcu uçağı üretiminin muvaffakiyetle tamamlanması ve uçakların itimatla uçması halinde TUSAŞ’a yüklü ölçüde ihracat kapısı aralanmış olacak.