Almanya’da Başbakan Olaf Scholz, ‘trafik ışığı’ federal koalisyon hükümetinin dağılmasının akabinde yapılan birinci federal meclis oturumunda 16 Aralık’ta inanç oylaması yapılacak halde müracaatta bulunacağını açıklayarak erken genel seçim tarihini de 23 Şubat 2025 olarak teyit etmiş oldu. Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve liberal Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan koalisyonun nasıl olup da dağıldığı sorusu ise ülke gündemini meşgul etmeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta basına yansıyan haberlere nazaran, dağılmanın fitilini ateşleyen isimlerden FDP’li eski maliye bakanı Christian Lindner, esasında bunun için haftalardır hazırlık yapıyordu. Hakkındaki savlara karşılık veren Lindner, SPD’li Başbakan Scholz’un konuşmalarına işaret ederek, “Haber bunun neresinde?” diye sordu.
Seçim sath-ı mahalline girilen ülkede, toplumsal medyada Yeşiller Partili İktisat ve İklimi Koruma Bakanı ve başbakan adayı Robert Habeck hakkında yapılan paylaşım üzerine ‘şüphelinin’ meskenine baskın düzenlendiği haberleri kamuoyunda tartışmaya neden oldu. Siyasi yelpazenin öteki ucunda yer alan faşist Almanya için Alternatif (AfD) partisinin yasaklanması için 113 milletvekilinin federal meclis başkanlığına önerge vermesi ise basında çıkan birtakım yorumlara nazaran AfD’ye verilmiş bir seçim armağanından öbür bir şey değildi.
Meksika’da düzenlenen ‘alternatif COP’tan Türkiye’deki mümkün Kürt açılımının gerisinde yatan sebeplere geçtiğimiz hafta Almanya basınına yansıyanlardan öne çıkan kimileri şöyleydi…
LİNDNER’DEN TEZLERE KARŞILIK: HABER BUNUN NERESİNDE?
Almanya’da koalisyonun çözülme süreci Scholz ve Lindner’in tıpkı gün iki farklı iktisat doruğu yapmasıyla gün yüzüne çıkmış olsa da ‘trafik ışığının’ dağılması Lindner’in erken seçim talebi sonrası Scholz’un onu vazifeden alması, Lindner’in de bir fireyle de olsa FDP’li bakanları hükümetten çekmesiyle olmuştu. Die Zeit ve Süddeutsche Zeitung gazetelerinin araştırmalarına nazaran ise Lindner aslında koalisyonun dağılması için haftalardır hazırlık yapıyordu. Basında çıkan bu savları kıymetlendiren Der Spiegel’den Maria Fiedler, “Şimdi ise yalnızca FDP önderinin değil, tüm partisinin güvenirliği tehlikede; bununla birlikte federal meclise tekrar girmesi de” yorumunda bulundu. Lindner’in Scholz’u ‘önceden hesaplanmış bir dağılma’ atılımı ile suçladığı hatırlatılan yazıda, FDP’nin koalisyondan çıkmak için – planlı bir taarruzun başlangıç gününü imleyen – ‘D günü’ için hazırlık yaptığı, hatta bir ‘senaryonun’ dahi olduğu bilgisi verildi. Kelam konusu ifşaatın Lindner’in kendisi hakkında yaratmaya çalıştığı ‘dürüst siyasetçi’ imajı ile büyük bir tezat oluşturduğunu belirten Fiedler, “Kamuoyuna yansıyan bilgilerle birlikte Christian Lindner’in güvenirliği derinden yara aldı. Bu, siyasi olarak hayatta kalma çabası veren ve bir sonraki seçimde meclis dışı kalmaktan korkmak zorunda olan bir parti için tehlikeli” dedi. (16 Kasım)
Christian Lindner ise savlara başşehir Berlin’de basına yaptığı açıklamayla cevap verdi. Lindner, Das Erste muhabirine şu açıklamayı yaptı: “Bu, seçim kampanyası. Haber nerede? Olaf Scholz, dün beni misyondan almayı halihazırda yazın düşünmüş olduğunu kabul etti. Ve elbette ki FDP iktisat alanında bir değişim olmadan koalisyondan ayrılmak durumunda kalacaktı. Ben de bu yüzden Olaf Scholz’a yeni seçimlere giden ortak ve düzgün bir yol önerdim. Yani, haber bunun neresinde?” (Berliner Zeitung, 16 Kasım)
‘AfD’YE YASAK ÖNERGESİ, PARTİYE VERİLEN BİR SEÇİM ARMAĞANI’
Almanya’da yaklaşan erken seçimin en büyük kazananlarından biri olacağına neredeyse kesin gözüyle bakılan faşist AfD, geçtiğimiz hafta yeni bir yasak atılımıyla karşı karşıya kaldı. Ülkede son aylarda pek çok faşizm ve ırkçılık aykırısı aksiyonda lisana getirilen “AfD yasaklansın” talebi, federal meclise sunulan bir önergeyle resmiyet kazandı. Başını ana muhalefetteki merkez sağ parti Hıristiyan Demokrat Birlik’ten (CDU) Marco Wnderwitz’in çektiği federal milletvekilleri, AfD’nin faaliyetlerinin yasaklanması talebiyle önerge verdi. Die Tageszeitung (taz) gazetesinden Sabine am Orde, “AfD’ye seçim kampanyası armağanı” başlıklı yazısında, “Yasak teklifini çabukla federal meclisin önüne getirmek aksi tesir yaratır. Muvaffakiyet talihini artırmak için artık sabır gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu. Milletvekillerinin AfD’nin anayasaya karşıt olup olmadığının Federal Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi talebinin yerinde bir talep olduğuna işaret eden Sabine am Orde, “Sadece şu an bunun için yanlış vakit. Başarısız olma tehlikesi çok büyük” dedi. Mecliste 734 vekilini olduğunu, önergeyi ise yalnızca 113 ismin desteklediğini hatırlatan gazeteci, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Federal Anayasayı Müdafaa Teşkilatı, bu bahiste yıl bitmeden karar vereceğini açıklamıştı. Bu, erken seçimler sebebiyle gecikti. Bunun seçime yakın bir vakitte seçmenleri etkileme teşebbüsü olarak görülme riski çok büyük olduğu düşünüldü. Lakin, bunun da dışında işler önerge için berbat görünüyor. Daha da berbatı; bu, aykırı tepebilir. Şayet önerge başarısız olursa, kelam konusu teşebbüs öngörülebilir gelecekte tüketilmiş olur. Dahası, AfD, meclisin çoğunluğunun kendisini nitekim tehlikeli görmediğini tez edebilir. Bu da çok sağcı partiye bir öbür seçim kampanyası armağanı olur.” (13 Kasım)
ALMANYA ‘SİYASİLERE HAKARET SUÇU’ İLE TANIŞIYOR
Almanya’da geçtiğimiz hafta 64 yaşında emekli bir toplumsal medya kullanıcısının konutuna sabah saatlerinde polislerin gitmesi ve meskende uzun uzadıya arama yapmasa da ‘şüphelinin’ tabletine el koyması tartışma yarattı. Basına yansıyan birinci haberlere nazaran, toplumsal medya kullanıcısının konutuna polislerin gelmesine sebep olan, temmuz ayında bir oburunun bildirisini kendi X hesabında yine paylaşmış olmasıydı. Buna göre, paylaşımda Ekonomi Bakanı Habeck’in bir fotoğrafı vardı ve Schwarzkopf firmasının logo ve ismiyle söz oyunu yapılarak ‘Schwachkopf Professional’ (Moron Profesyonel) tabirlerine yer verilmişti. Basına yansıyan haberlere nazaran, toplumsal medya kullanıcısı hakkında, Türkçede kaba bir çeviriyle ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ olarak tabir edilebilecek ‘Volksverhetzung’ ve ‘siyasilere yönelik hakaret’ savı vardı. Der Spiegel, bahse ait haberinde şu bilgilere yer verdi: “Kullanıcı hakkında tekrar de kin ve düşmanlığa tahrik suçlaması var lakin Habeck paylaşımından bağımsız. Bamberg Başsavcılığı, cuma sabahı bir açıklama yaparak ‘en başta var olan tahrik kuşkusunun devam ettiğini’ bildirdi. Savcılığa nazaran, 64 yaşındaki adam, 2024 yılının ilkbahar aylarında, bir SS ya da SA (Nazi) subayının olduğu bir fotoğraf paylaşmıştı. ‘Almanlar Musevilerden alışveriş yapmaz’ yazısının olduğu fotoğrafta ayrıyeten şöyle deniyordu: ‘Gerçek demokratlar! Hepsini daha evvel yaşadık!’ Öte yandan, meskende yapılan arama hakikaten yalnızca Habeck’le ilgili paylaşım ve onunla ilişkili hakaret suçlaması ile ilgiliydi.”
Tüm bunların yanı sıra arama buyruğu için temelinde haftalar evvel müracaat yapıldığını ve buyruğun de yeniden çok evvel çıkarıldığını aktaran mecmua, savcılığın buyruğun uygulanması için 12 Kasım İnternette Nefret Kabahatlerine Karşı Gayret Günü’nü beklediğine işaret etti. Dergiye konuşan hukukçulara nazaran, bu tercih, birebir vakitte bir ileti vermekle de ilgiliydi. Savcılık ayrıyeten Habeck’in kabahat duyurusunda bulunduğu haberlerini de doğruladı. (15 Kasım)
MEKSİKA’DA COP29’A KARŞI TEPE: ‘DİRENİŞ KÜLTÜRÜNE GEREKSİNİM VAR’
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 29’uncu Taraflar Konferansı (COP29) Dünya Önderleri İklim Tepesi, Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de 11 Kasım’da başladı. Hak ihlalleri ve fosil yakıt üretimi ve kullanımı ile tenkitlerin odağı olan Katar’ın COP28’e mesken sahipliği yapmasının yankıları şimdi sona ermişti ki COP29’a da Azerbaycan’ın konut sahipliği yapıyor olması bir defa daha benzeri tartışmaları beraberinde getirdi. Tepe öncesinde nd-Aktuell haber sitesine röportaj veren ‘İklim için Borç’ platformu basın sözcüsü Lukas Hufert, Bakü’deki COP29’a karşı Meksika’nın Oaxaca eyaletinde düzenledikleri ‘karşı zirve’ hakkında bilgi verdi. “Anti-COP, sadece Bakü’deki COP29’a karşı bir protesto değil; tıpkı vakitte resmi iklim konferansının meşruiyetini ortadan kaldıracak gerçek bir alternatif de olmalı” diyen Hufert, COP doruklarının odaklarını iklimi muhafaza ile sonlandırdığını, kendi odak noktalarının ise ‘herkes için düzgün bir yaşam’ olduğunu belirterek, “İklim burada da elbette merkezi bir tema ancak tek tema değil” diye konuştu. Hufert, bu bağlamda dört temel sıkıntıya işaret etti: Doğal alanlarda inşa edilmek istenen mega projeler, iklim krizi ve etraf kirliliğinin daha da beter hale getirdiği global su krizi, yalnızca mega projeler yüzünden değil devlet şiddeti ve organize cürümler sebebiyle yaşanan göç ve hayatın ticarileşmesi.
Burada kapitalizmin rolüne dikkat çeken hak savunucusu, “Almanya’da milletlerarası borç sisteminden bahsettiğimde birden fazla vakit ilgi olsa da bilgi olmadığını fark ediyorum. Anti-COP’da ise durum farklı. Zira beşerler global güneyin global kuzeye borcu olmadığını, durumun tam karşıtı olduğunu biliyor: Global kuzeyin güneye iklim ve sömürgecilikten doğan borçları var. Borçların bir iktidar aracı olarak kullanılması da bu sistemden etkilenenler ortasında daha yaygın” dedi. Anti-COP’un akabinde Almanya’ya hangi bilgilerle döneceği sorusuna da cevap veren Hufert, şöyle konuştu: “Burada edindiğim milletlerarası irtibatların yanı sıra şu söz de her şeyden evvel benimle kalacak: ‘Bir direniş kültürü inşa etmemiz gerekiyor’. Çoğumuz mevcut durumda gereğince direniş ortaya koymuyoruz. Pek çok küme yüzleşme arayışında olsa da bu, sonuna kadar götürülmüyor. Yıkıma gerçek manada karşı koymak için daha kararlı ve bahadır olmalıyız!” (11 Kasım)
‘TÜRKİYE SİYASETİNE GÜZEL GELDİNİZ: HER AN HER ŞEY OLABİLİR’
Son olarak, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin ‘Öcalan’ çıkışı ile başlayan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Kürtlere el uzattıkları’ tarafındaki açıklamasıyla devam eden gelişmeler, Almanya basınında da irdelenmeye devam ediyor. Die Süddeutsche Zeitung gazetesinden Raphael Geiger, “Türkiye’de Kürtler: Erdoğan’ın uzlaşmacı üslubunun ardında ne var?” başlıklı analizinde, “Türkiye Cumhurbaşkanı’nın sözleri kulağa uzun vakittir hiç bu kadar barışçıl gelmemişti: Söylediğine nazaran, siyasi hayatını Kürtlerle yapılacak bir muahede ile ‘taçlandırma’ niyetinde. PKK kurucusu Öcalan’ın tahliyesi bile düşünülebilir geliyor” tabirlerini kullandı. MHP başkanının daha evvelki açılım sürecinde muhalefette olduğu ve tahlil sürecine karşı çıktığı hatırlatılan tahlilde, Bahçeli’ye işaret edilerek, “Kürt nefretinden barış elçiliğine mi?” diye soruldu. Geiger, kelamlarına şöyle devam etti: “(Bahçeli) partisi MHP ile iktidarı destekliyor; Recep Tayyip Erdoğan ile koalisyon ortağı olduğu söylenebilir. Artık aniden barış elçisi mi oldu yani? O halde, en emniyetli kestirimin her an her şeyin olabileceği olduğu Türkiye siyasetine beğenilen geldiniz.”
‘İNSANLAR ERDOĞAN’IN KÜRTLERİ BÖLMEYE ÇALIŞTIĞINA İNANIYOR’
Ülke siyasetinin tekrar şekillenme basamağında olduğuna işaret eden Geiger, mahallî seçimlerde AK Parti’nin yaşadığı mağlubiyete ve iktisada işaret ederek, “Erdoğan, gelecekteki seçim zaferleri için yeni çoğunluk arayışına girmek zorunda olduğunu biliyor” dedi. Erdoğan’ın tekrar aday olabilmek için de çoğunluğa muhtaçlık duyduğuna işaret edilen tahlilde, şöyle denildi: “Erdoğan, bir müddettir ülkenin yeni bir anayasaya gereksinimi olduğunu söylüyor. Parantez içinde: Bu, Cumhurbaşkanı’nın yine aday olmasına da müsaade verebilir. Fakat bu da muhalefet olmadan yapılamıyor. Bunun için ya Meclis’te üçte ikilik bir çoğunluk ya da referandumda yüzde 60’lık bir ‘Evet’ oyu gerekiyor. Rakiplerini birbirine düşürmek her vakit Erdoğan’ın siyasi sanatı olmuştur. Yerel seçimleri kısmen iktisat yüzünden lakin tıpkı vakitte en büyük muhalefet partisi CHP’nin laik seçmenleri ile Kürtlerin kentlerde kendisine karşı oluşturduğu koalisyon sebebiyle kaybettiğini biliyor. Bu ittifak, Ekrem İmamoğlu’nun tekrar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesini de sağladı.”
Bu süreçte İmamoğlu hakkında siyasi yasak kararıyla neticelenebilecek yargı süreçleri ile DEM Parti ve CHP belediyelerine atanan kayyımları da hatırlatan Geiger, Bahçeli’nin Öcalan’a ‘özgürlük teklif ettiğine’ lakin HDP’nin tutuklu eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş’ın tahliyesinin gündeme getirilmediğine dikkat çekerek, “Türkiye’de pek çok insan Erdoğan’ın Kürt hareketini bölmek istediğine inanıyor: Gayretten yorulan ve hükümetin teklifini kabul etmek isteyenler ve en azından Demirtaş ve başkaları mahpusta kaldığı sürece kuşkucu yaklaşmaya devam edecek olanlar… Erdoğan da bunun üzerine – kendi tabiriyle terörist olan – ikinci kümesi CHP ile birebir davanın peşindeymiş üzere gösterebilir. Kendisi Cumhurbaşkanı olarak makul beşerlerle barış konusunda muahedeye varırken (şöyle diyebilir): ‘Bakın, uğraş bitti, önümüze bakalım.’ Erdoğan, PKK ile ebedi çatışmayı bitirmeyi başarırsa bunun mesleğini ‘taçlandıracağını’ söylemişti. Bunun yanı sıra mesleğinin de orada bitmemesini umuyor üzere görünüyor” müşahedesini paylaştı. (14 Kasım)
