İspanya’nın tarihi kentlerinden, turistlerin beğenilen kenti Valensiya, bugünlerde yaşanan sel felaketiyle gündemde. Kentte ömrü felç eden sel baskınlarında onlarca kişi hayatını yitirdi; kayıp sayısı ise bilinmiyor. Meteoroloji uzmanları, yaşanan felaketi “yüzyılın en makûs dönemi” diye nitelendiriyor. Pekala sahiden yüzyılın en berbatı bu mu? İklim değişikliğine karşı hemen harekete geçilmezse daha makus günler görmeyecek miyiz? Aslında karşılığı hepimiz biliyoruz…
İspanya, sel felaketi sonrası Bunların yaşanacağını evvelden biliyorduk; bundan sonra bizi nelerin beklediğini de biliyoruz. Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın (UNEP) datalarına nazaran Akdeniz bölgesi global ortalamadan yüzde 20 daha süratli ısınıyor. Bilgileri inceleyince bu tesirlerin içinde bulunduğumuz periyotta ve gelecekte krizden daha çok etkilenen bölgelerde ek baskı yaratacağını görüyoruz. Yeniden tıpkı bilgiler kıyı bölgelerinin, sel ve erozyon tehdidiyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Bu ihtarlar Akdeniz Havzası’nda yer alan ülkemiz için de geçerli.
İLK SİNYALLER ORTA AVRUPA’DAN GELDİ
Geçen eylül ayında da Orta Avrupa’da şiddetli sel baskınlarını yaşadık. Boris Fırtınası nedeniyle sel baskınları yaşandı. Polonya, Çekya, Avusturya, Romanya, Macaristan, Almanya ve Slovakya’yı kapsayan çok büyük bir bölgeye rekor düzeyde yağış düştü.
İspanya Bu yağışların akabinde World Weather Attribution tarafından bir çalışma yayımlandı. Memleketler arası bilim insanları kolektifi tarafından hazırlanan çalışmaya nazaran Boris Fırtınası’ndan kaynaklanan dört günlük yağış, Orta Avrupa’da şimdiye kadar kaydedilen en ağır yağış oldu.
Bilim insanları insan kaynaklı iklim değişikliğinin bu çeşit yağışları daha ağır hale getirdiği konusunda hemfikir ve bu ısınmanın en büyük sorumlusunun fosil yakıtlar olduğu tekrar tekrar vurguluyor. Birçok uzmana nazaran petrol, gaz ve kömür üzere fosil yakıtlar yenilenebilir güçle değiştirilene kadar, Boris üzere fırtınalar daha da şiddetli yağış getirecek ve ekonomiyi felç eden sellere yol açacak.
TÜRKİYE’DE SICAKLIKLAR DAHA DA ARTACAK
Türkiye için yapılan ikazlara bakalım. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), 2021 raporunda dahi Türkiye’nin iklim değişikliğinden en sert etkilenecek ülkeler ortasında olduğu görülüyor. Buna nazaran sıcaklıklar artacak, deniz düzeyleri yükselecek, yıl boyunca daha sık ve daha şiddetli hava olayları yaşayacağız. 2050 yılına kadar sıcaklıkların Türkiye’nin doğusunda ve merkezinde 2.5 derece, kıyılarda ise 1.5 derece artacağı iddia ediliyor. Yaz aylarında uzun mühletler için 40 santigrat dereceyi aşan sıcaklıklar bekleniyor. WWF raporları da Türkiye’de iklim değişikliği nedeniyle sel olaylarının artış göstereceğini ortaya koyuyor. Geçen yıllarda Karadeniz bölgesinde yaşanan sel felaketlerini anımsatmakta yarar var.
İspanya, duvarda sel sularının izleri. ARTIK ÇOK UZAKTA DEĞİL!
İklim değişikliği çok uzaklarda bir yerlerde yaşanıyormuş üzere geliyor insanlara. Güya tesirlerini hiç yaşamayacakmış üzere devam ediyoruz ömrümüze. Halbuki, dünyada iklim aksiyon planlarının yetersiz olduğu ortada; Türkiye’de ise tam manasıyla bir plan bile yok. İklim değişikliğinin tesirlerinin daha da arttığı bu periyotta gezegen için acil olarak harekete geçilmesi ortak talebimiz olmalı. Krizin tesirleriyle şekillenecek yeni bir nizamın bizi beklediğini de gözden kaçırmamalıyız. Çok hava olaylarının, iklim göçünün ve iklim krizinin getirdiği ekonomik maliyetlerin arttığını görüyoruz ve ilerleyen yıllarla birlikte bu problemler daha da büyüyecek; bu bilimsel bir gerçeklik. Bu durumdan en çok da en kırılgan ve savunmasız beşerler ve kentler etkilenecek.